Η ατμοσφαιρική μόλυνση ευθύνεται για περισσότερους από μισό εκατομμύριο πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη στη διάρκεια μόλις ενός έτους. Ίσως αυτό να σας εκπλήσσει, αφού στο ζήτημα της μολυσμένης ατμόσφαιρας είναι συνήθως η Κίνα και η Ινδία που πρωταγωνιστούν. Όμως, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), θα πρέπει να κοιτάξουμε καλύτερα τα καθ’ ημάς: Μόνο το 2014, για 534.471 πρόωρους θανάτους σε 41 ευρωπαϊκές χώρες κατηγορήθηκε η ατμοσφαιρική μόλυνση.
Η κυκλοφορία των οχημάτων ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος της ζημιάς που προκαλεί η λεπτή σωματιδιακή ύλη, η οποία είναι ικανή να εισέλθει στους πνεύμονες. Σημαντική στις εκπομπές ρύπων σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι, παρ’ όλα αυτά, η συμβολή και του διοξειδίου του αζώτου και της αιθαλομίχλης από τις μονάδες παραγωγής ενέργειας, τις βιομηχανίες και τα νοικοκυριά είναι σημαντική. Η πρώτη – και μέχρι στιγμής μοναδική – ειδική έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αναφέρει πως το οικονομικό κόστος από τους πρόωρους θανάτους και τις ασθένειες που προκαλούνται λόγω της ατμοσφαιρικής μόλυνσης στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ ανέρχεται στο ιλιγγιώδες ποσό του 1,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Με άλλα λόγια, το κόστος σχεδόν ισούται με το 10% του ΑΕΠ ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στοιχεία 2013).
Παρά τη μικρή βελτίωση στα αριθμητικά στοιχεία, το 85% των κατοίκων των αστικών περιοχών στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι εκτεθειμένο σε υψηλότερα επίπεδα σωματιδιακής ύλης και, όπως συμπεραίνει ο ΕΟΠ, δεν θεωρούνται ασφαλείς κατά τον ΠΟΥ.
«Ως κοινωνία, δεν πρέπει να αποδεχθούμε το κόστος της ατμοσφαιρικής μόλυνσης», δηλώνει ο εκτελεστικός διευθυντής του ΕΟΠ Hans Bruyninckx, προσθέτοντας πως «είναι ενθαρρυντικό το να βλέπεις πως πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και ειδικά σε επίπεδο δήμων επιδεικνύουν ηγετικότητα και πρωτοβουλία ως προς την προστασία της υγείας των ανθρώπων, βελτιώνοντας την ποιότητα του αέρα».
Ποτέ ξανά στο παρελθόν δεν ήταν τόσο σημαντικό το να υπάρχει συστηματική παρακολούθηση των επιπέδων της ατμοσφαιρικής μόλυνσης και διασφάλιση ότι οι σχετικές πληροφορίες θα μοιραστούν, ώστε να αναληφθεί αποτελεσματική δράση. Ο «Κοπέρνικος» (“Copernicus”), το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παρατήρηση της Γης, συνεργάζεται με τις κρατικές αρχές και τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής. Στόχο αποτελεί η παροχή στοιχείων, προκειμένου να διαμορφωθούν νέες πολιτικές, καθώς και η ταχεία και αποτελεσματική απόκριση στην περίπτωση μιας κλιματικής έκτακτης ανάγκης.
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν οι ευρωπαϊκές χώρες για να περιορίσουν την ατμοσφαιρική μόλυνση στις μεγάλες πόλεις. «Επί μακρόν, οι πληροφορίες για την ποιότητα του αέρα κυκλοφορούσαν μόνο μεταξύ των ειδικών. Όμως τώρα υπάρχει μεγαλύτερη θέληση από το κοινό για πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες», λέει ο Vincent-Henri Peuch, επικεφαλής της Υπηρεσίας του Κοπέρνικου για την Παρακολούθηση της Ατμόσφαιρας. «Η υπηρεσία μας παρέχει στοιχεία και αναλύσεις που συμβάλλουν ώστε οι εθνικές και τοπικές αρχές να μπορούν να αναλαμβάνουν δράση με σφαιρική πληροφόρηση, λαμβάνοντας υπ’ όψιν το ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο και τη μεσομακροπρόθεσμη μεταφορά της μόλυνσης».
Οι ευρωπαϊκές δημοτικές αρχές εδώ και καιρό έχουν γνώση της σημασίας της ποιότητας του αέρα και ως εκ τούτου έχουν ήδη θεσμοθετηθεί δίκτυα για την παρακολούθηση των επιπέδων ορισμένων ρυθμιστικών μολυσματικών παραγόντων. Όλο και περισσότερο, οι πληροφορίες πρόγνωσης καθίστανται πλέον διαθέσιμες στις πόλεις για να προειδοποιούν τους πολίτες. Για παράδειγμα, υπάρχει η υπηρεσία “AirText”, η οποία προσφέρεται στο Λονδίνο (Ηνωμένο Βασίλειο) και, εδώ και λίγο καιρό, στη Ρίγα (Λετονία). Πρόκειται για μια εφαρμογή για smartphones, η οποία ειδοποιεί με γραπτά μηνύματα τους εγγεγραμμένους χρήστες για το αν θα ανέβουν τα επίπεδα μόλυνσης, ώστε εκείνοι με τη σειρά τους να λάβουν τα μέτρα τους, ειδικότερα μειώνοντας την έκθεσή τους. Η παροχή της υπηρεσίας επιτυγχάνεται με το συνδυασμό των πληροφοριών που παρέχονται από τον Κοπέρνικο σε περιφερειακό επίπεδο με τις πληροφορίες για τη μόλυνση που παρέχονται από τις τοπικές πηγές. «Είναι ένα καλό παράδειγμα του τι θέλουμε να επιτύχουμε: Η Υπηρεσία του Κοπέρνικου για την Παρακολούθηση της Ατμόσφαιρας βοηθά στο σχεδιασμό αποτελεσματικών συστημάτων, προκειμένου να πληροφορήσει το κοινό για τον αέρα που αναπνέει στην περιοχή του», σχολιάζει ο Vincent-Henri Peuch.
Ο επικεφαλής της Υπηρεσίας του Κοπέρνικου για την Παρακολούθηση της Ατμόσφαιρας τονίσει ότι ο κόσμος έχει ήδη αναπτύξει οικειότητα με τα δελτία πρόγνωσης καιρού, όμως η πρόγνωση της ποιότητας του αέρα διαφέρει: «Τον καιρό δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να τον αλλάξεις, όμως μπορείς να δράσεις για να βελτιώσεις την ποιότητα του αέρα. Ο κόσμος μπορεί να επιλέξει να χρησιμοποιήσει τα μέσα συγκοινωνίας και να μειώσει τον αριθμό των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στους δρόμους. Οι αρχές μπορούν να καθιερώσουν δράσεις για να περιορίσουν συγκεκριμένες πηγές εκπομπών ρύπων σε μια δεδομένη ημέρα, ώστε να μειώσουν τη σοβαρότητα ενός επεισοδίου».
Αν και η ατμοσφαιρική μόλυνση παραμένει ένα σοβαρό πρόβλημα στην Ευρώπη, η αυξανόμενη επικέντρωση στην παρακολούθηση και τη βελτίωση της κατάστασης αποτελεί ενθαρρυντικό στοιχείο. Ο κλάδος αναπτύσσεται γρήγορα και δεκάδες εφαρμογές που καλύπτουν συγκεκριμένες πόλεις ή ολόκληρη την Ευρώπη ή ακόμη και ολόκληρο τον κόσμο καθίστανται διαθέσιμες. Στο Βέλγιο, η Vito έχει αναπτύξει ένα πλαίσιο μοντελοποίησης ποιότητας του αέρα, το οποίο συνδράμει τις υπηρεσίες πολεοδομίας, ενώ στη Λιθουανία ένα καινοτόμο εργαλείο πρόγνωσης βρίσκεται στο τελικό στάδιο των ρυθμίσεων για να ανιχνεύει συμπτώματα αλλεργιών. Στη Γερμανία, η Heich Consult χρησιμοποιεί στοιχεία του Κοπέρνικου για να αναπτύξει μια εφαρμογή που πληροφορεί το κοινό για την ποιότητα του αέρα στις πόλεις. Η υπηρεσία συνδυάζει ενημερωμένες πληροφορίες με ιστορικά στοιχεία και, αντλώντας από αρκετές πηγές, παρέχει καθημερινές πληροφορίες, κατ’ αρχάς για τους κατοίκους του Μπρνο. Αυτό το καλοκαίρι στην Ελλάδα, το πρόγραμμα DiscovAir θα παρέχει στους τουρίστες ενιαίες πληροφορίες για τον καιρό, την υπεριώδη ακτινοβολία (UV), τη γύρη και την ποιότητα του αέρα, βοηθώντας τους στο να απολαύσουν τη διαμονή τους στη χώρα καλύτερα και να οργανώσουν τις δραστηριότητές τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Αυτές οι εξελίξεις είναι ενθαρρυντικές, όμως ακόμη υπάρχει δουλειά να γίνει. Ο συνδυασμός των προσπαθειών τοπικών υπηρεσιών παρακολούθησης με παγκόσμια στοιχεία και πληροφορίες από πηγές όπως ο Κοπέρνικος ήδη παράγει αποτελεσματικές λύσεις. Ο εφοδιασμός των φορέων χάραξης πολιτικής και του κοινού με αυτά τα εργαλεία διασφαλίζει ότι μπορούμε να αναλάβουμε αποτελεσματική δράση για να βελτιώσουμε την ποιότητα του αέρα στο μέλλον.
πηγη: Εuronews
